کوکساکی

ویروس تب‌داری که ‌کودکان را دچار معلولیت می‌کنند

ویروس جدیدی با علائم تب شدید و بروز جوش‌های قرمز در بدن به‌ویژه دست‌ها و پاهای کودکان درگیر کرده و نگرانی‌های بسیاری برای والدین به‌وجود آورده است. این موضوع نسبتاً شایعی در ماه‌های اخیر است که والدین با نگرانی بسیار به مطب متخصصان و یا اورژانس بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند.

بسیاری از والدین از تب کردن کودک‌شان به‌شدت نگران و دستپاچه می‌شوند، در صورتی‌ که باید سعی کنند دمای بدن کودک را پایین بیاورند تا از بروز عوارضی از جمله تشنج جلوگیری کنند.

حتی هنگام تب نباید مادر، کودک را در آغوش بگیرد، به‌دلیل اینکه این موضوع سبب افزایش تب کودک می‌شود و خواباندن و آرامش و کاهش تب با استفاده از داروهای تب‌بر و شستن دست و پا با آب ولرم «پاشویه» بهترین راهکار محسوب می‌شود.در بیماری ویروسی دست، پا و دهان ضایعات جلدی مانند تاول بر بدن کودکان به‌ویژه دست و پا ظهور پیدا می‌کند. این بیماری ناشی از ویروس کوکساکی از خانواده آنتروویروس است و از طریق دستگاه گوارش وارد بدن شده و تکثیر می‌شود. ابتلا به این ویروس تقریباً صد در صد مسری است و معمولاً بیماری بی‌خطر و بی‌عارضه‌ای است و یک هفته تا 10 روز طول می‌کشد و پس از آن فرد بهبود پیدا می‌کند. کودکان بر اثر ابتلا به این بیماری دچار تب می‌شوند که باید از داروهایی استفاده شود که تب، پایین بیاید و تنها راه رعایت بهداشت فردی، شست‌وشوی مرتب دست با آب و صابون و استحمام است که در این صورت فرد به‌سرعت بهبود می‌یابد. در صورت داشتن خارش پوستی پماد کالامین توصیه می‌شود، در غیر این صورت نیازی نیست.

چه بسیارند کودکانی که به‌دلیل تب زیاد دچار تشنج و حتی معلولیت شدند، پس والدین باید مراقب باشند تا تب کودکان را پایین بیاورند.

بیماری دست، پا و دهان یا HFMD بیشتر در کودکان خردسال یا پیش دبستانی بروز می کند.  بیماری دست و پا و دهان یا همان HFMD یک بیماری نسبتا شایع ویروسی در کودکان است. این بیماری را نباید با تب برفکی (بیماری دهان و پا) که حیوانات را مبتلا می سازد اشتباه گرفت.

بیماری دست، پا و دهان چیست؟

بیماری HFMD غالبا در فصل تابستان و پاییز مشاهده می شود و ویروس های متعدی در بروز این بیماری دخیل هستند اما شایع ترین آنها ویروس کوکساکی است. در موارد نادری به بیماریهایی نظیر مننژیت ویروسی یا التهاب مغز منجر می شود اما کودکان این بیماری را معمولا بدون درمان خاصی و ظرف مدت یک هفته تا ده روز به سلامت پشت سر می گذارند.

  علائم بیماری

اگر کودکتان به بیماری HFMD مبتلا شود. در وهله اول یک تب خفیف می گیرد و احتمالا کم اشتها می شود علاوه بر آن ممکن است گلو درد بگیرد و در مجموع کلافه به نظر برسد.

چند روز پس از شروع تب، زخمهای دردناکی در داخل دهان، روی زبان، لثه ها، یا داخل گونه ها ظاهر شده و کودکتان را تند خو و ملتهب می کند. ضمن آنکه ممکن است چند دانه پوستی قرمز روی کف دستها، کف پاها، یا حتی روی باسن منتشر شود که کم کم متورم شده و به شکل تاول در می آید.

 آیا این بیماری مسری است؟

بله مسری است و از طریق ترشحات بینی و گلو، مدفوع یا مایع درون تاول ها انتشار می یابد. با وجود آنکه بیماری کودکتان در هفته اولی که علائم بیماری در او مشاهده شده به شدت واگیردار است اما ویروس این بیماری می تواند تا چند هفته بعد هم به دیگران سرایت کند. با وجود آنکه پزشک نمی تواند کار زیادی برای درمان انجام دهد اما می توان برای درد و تسکین کودکتان دارو هایی را تجویز کند. اگر سن کودکتان زیر سه ماه است و دمای ناحیه مقعد او 38درجه سانتی گراد یا بالاتر است ،خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید و اگر کودکتان 6 ماهه یا بزرگتر است هر وقت تب او به 39/4 درجه سانتی گراد رسید با پزشک تماس بگیرید. یکی از مواردی که پزشک مراقب آن خواهد بود کم آبی بدن کودکتان است.

از آن جایی که داخل دهان کودکتان زخم است، نوشیدن شیر یا آب برایش سخت است و از نوشیدن امتناع می کند. اگر علائم کم آبی را در کودکتان مشاهده کردید، علائمی مثل خشک شدن دهان و یا خیس نبودن پوشک به مدت 6 ساعت یا بیشتر سریع به پزشک مراجعه نمایید.

 چطور از کودک بیمار مراقبت کنیم؟

اگر کودکتان به نوع خفیف بیماری HFMD مبتلاشده و بدقلقی می کند، باید در کنار خوراندن مایعات، از امکاناتی برای آرام کردنش استفاده کنید. اگر کودکتان غذای جامد می خورد به او غذاهای نمکدار، ادویه دار یا اسیدی ندهید، چون باعث سوزش زخم های داخل دهان می شود. به او غذاهای نرم بدهید تا آنها را راحتر ببلعد.

نوشیدنی های خنک، بستنی و یخمک در اینگونه مواقع درد را آرام می کند، ضمن آنکه با تجویز پزشک میتوانید مقدار مناسبی استامینوفن یا ایبوپروفن به او بدهید. یادتان باشد هرگز آسپیرین ندهید چون ممکن است او را به سندروم ری که نوعی اختلال کشنده است، مبتلا کند.

 آیا ممکن است کودک بیش از یکبار به این بیماری مبتلاشود؟

بله، کودک شما ممکن است چندبار به بیماری HFMD مبتلا شود. یکی از راههای پیشگیری از بیماری شستن دست های کودکتان است. اسباب بازی ها و وسایلی که ممکن است میکروب روی آنها باشد بطور مرتب بشویید و ضدعفونی کنید تا کودکتان را از مبتلا شدن به این بیماری دورنگه دارید.

یک نکته مهم 

اگر باردار هستید و درمجاورت کودک مبتلا به این بیماری قرار دارید احتمال اینکه جنین شما به این بیماری مبتلا شود بسیار کم است، با این حال پزشک را در جریان قراردهید. هر وقت پوشک کودکتان را عوض می کنید یا کارهای او را انجام میدهید، دست هایتان راخوب بشویید تا احتمال ابتلا به این بیماری رابه حداقل برسانید.

باز هم تأکید می‌شود، از آنجا که این بیماری می‌تواند درگیری سیستم عصبی به شکل عفونت مغز یا حتی علائمی شبیه فلج اطفال داشته باشد، اگر کودک شما حال عمومی بدی دارد یا علائمی بیشتر از علائمی که به آن اشاره شد وجود داشته باشد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید و او احتمالاً نیاز به بستری شدن خواهد داشت.

باتشکر

اقبال منش- مربی بهداشت

چـاقی چیـست؟

چاق بودن یعنی اینکه شما در بدن خود مقدار زیادی چربی دارید، که باعث به خطر افتادن سلامتی شما می شود . داشتن چربی زیاد در بدن می تواند باعث بیماریهایی از جمله، دیابت نوع ،۲ بیماری قلبی، فشارخون بالا، آرتروز، سکته و .. . می شود . به همین دلایل حتی اگر شما احساس بدی به خاطرچاقیتان ندارید ، اما باز هم باید به فکر کاهش وزن کم باشید . درست است که تغییر عادات غذایی و افزایش تحرک سخت است ، اما با برنامه ریزی مناسب شما می توانید این کاررا انجام دهید.

دلایل چاقی چیست؟

چاقی بیماری پیچیده ای است که فقط یک دلیل یا یک درمان خاص ندارد . شما زمانی چاق می شوید که بدنتان کالری بیشتری از آنچه می سوزاند، دریافت کند . اما دلایل دیگری از جمله موارد زیر در چاقی و یا میزان کالری ای که دریافت می کنید ، تاثیر دارد .

• خوردن بیشتر ازحد نیاز
• سبک زندگی ، وسایل جدید از جمله: آسانسور ، اتومبیل و ...فعالیت بدنی ما را کم کرده است .
• ژن ها، اگر یکی از والدین شما چاق است شما 3 برابر بیشتر از سایر افراد با والدین متعادل ، احتمال چاق شدن دارید .

 

باتشکر

اقبال منش- مربی بهداشت

حبوبات و اهمیت مصرف آن

حبوبات نقشی اساسی در دستیابی بشر به امنیت غذایی پایدار، کاهش سوء تغذیه و ایجاد جهانی عاری از گرسنگی دارند. حبوبات، منبع اصلی پروتئین در کشورهای درحال توسـعه هستند و نقش ویژه ای را در تولید غذا در ایـن کشـورها بر عهده دارنـد. حبوبات در بسیاری از کشورها، بخشی از میراث فرهنگی به شمار رفته و به شکل منظم و حتی روزانه مصرف می شوند. این گیاهان، مکمـل خـوبی بـرای پـروتئین غلات بوده و در سیستم های کشاورزی کم نهـاده، حـائز اهمیـت هستند. کشورمان از نظـر سطح زیرکشت و تولید حبوبات در دنیا به ترتیب در رده های ۱۳ و ۱۸، و از نظر عملکرد در جایگـاه ۱۵۴ قـرار دارد.

ده علت اهمیت مصرف حبوبات در رژیم غذایی:

۱- حبوبات به طور طبیعی کم چرب بوده و محتوی کلسترول نیستند، که می تواند به کاهش خطر بیماری های قلبی و عروقی کمک شایانی کند.

۲- حبوبات محتوای سدیم پائینی دارند. کلرید سدیم یا نمک از عوامل مشارکت کننده در بروز فشار خون بالا بوده و می توان به وسیله مصرف غذاهای با سطوح سدیم پائین تر مانند حبوبات تا حد زیادی از بروز آن اجتناب کرد.

۳- حبوبات منبع مناسبی از پروتئین گیاهی هستند. ۱۰۰ گرم عدس خشک حاوی ۲۵ گرم پروتئین است. در طول پخت، حبوبات مقادیر قابل توجهی آب جذب می کنند بنابراین محتوای پروتئین آنها به حدود ۸ درصد کاهش می یابد. با این حال، شما می توانید کیفیت پروتئین حبوبات پخته شده را از طریق ترکیب آنها با غلات در وعده های غذایی خود افزایش دهید. برای مثال ترکیب عدس با برنج.

۴- حبوبات منبع خوب آهن هستند. کمبود آهن به عنوان یکی از شایع ترین انواع سوء تغذیه محسوب می شود و یکی از رایج ترین انواع کم خونی است. به منظور کمک به بهبود جذب آهن در بدن ما از طریق مصرف حبوبات، آنها را با غذاهای حاوی ویتامین ث (به عنوان مثال مصرف آب لیمو با عدس) مصرف کنید.

۵- حبوبات از پتاسیم بالایی برخوردار هستند که از سلامت قلب حمایت کرده و نقش مهمی در بهبود عملکردهای گوارشی و عضلانی ایفا می کند. 

۶- حبوبات اغلب در زمره غذاهای با محتوای بالای فیبر قرار می گیرند که این خصوصیت برای حمایت از سلامت دستگاه گوارش و کمک به کاهش خطرات بیماری های قلبی و عروقی ضروری است.

۷- حبوبات منبع عالی فولات (اسید فولیک) هستند. اسید فولیک نوعی ویتامین B است که به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد. این ماده غذایی برای عملکرد درست سیستم عصبی ضروری بوده و به ویژه در طی دوران بارداری برای جلوگیری از نقص جنین دارای اهمیتی اساسی می باشد.

۸- حبوبات می توانند برای مدتی طولانی ذخیره شوند و بنابراین می توانند به افزایش تنوع رژیم های غذایی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه کمک کنند.

۹- حبوبات غذاهایی با شاخص گلیسمی پایین هستند. آنها به تثبیت قند خون و سطوح انسولین کمک می کنند، این امر آنها را برای افراد دیابتی مناسب کرده و برای کنترل وزن نیز ایده آل است.

۱۰- حبوبات به طور طبیعی عاری از گلوتن هستند. این امر آنها را برای افراد مبتلا به سلیاک گزینه ای ایده آل ساخته است.

چرا باید برای حبوبات اهمیت ویژه قائل باشیم ؟

اخیرا به دلیل ارزش غذایی ویژه‌ای که در حبوبات دیده شده، مصرف این گروه غذایی به عنوان منبع پروتئین گیاهی در کنار منابع پروتئین حیوانی در یک برنامه غذایی سالم به شدت توصیه می ‌شود. در یک کلام، حبوبات سرشار از پروتئین ‌ها و کربوهیدرات ‌های پیچیده‌اند و همین موضوع، اهمیت آن ها را افزایش داده است. جالب است بدانید کربوهیدرات‌ های پیچیده موجود در این گروه غذایی برای افرادی که به طور دایم احساس ضعف، گرسنگی و کاهش قند خون می‌ کنند، بسیار مفید است، زیرا می ‌تواند قند خون را در حد مناسبی تنظیم کند.
آنها را با غلات بخورید:

پروتئین این مواد غذایی را می ‌توان به کمک غلات، کامل ‌تر کرد و جالب اینکه‌ این موضوع از قدیم در رژیم غذایی ایرانیان بوده است؛ به طور مثال، غذاهایی مانند دلمه ( لپه، نخود و برنج) ، عدس پلو یا پلو با قیمه و قورمه سبزی، پروتیئن گیاهی کاملی دارند. به علاوه،‌ اگر با یک ماده غذایی با منشا حیوانی(مانند ماست یا گوشت) همراه شود، پروتئین با کیفیت بسیار بالاتری در اختیار بدن قرار می ‌گیرد.
یبوست را رفع می کنند. همان ‌طور که بارها و بارها درباره فیبر و اثر آن بر درمان یبوست صحبت کرده ایم، فیبری که در حبوبات وجود دارد؛ به خصوص اگر به شکل مخلوط با سایر سبزیجات مانند کلم و … میل شود، می‌ تواند اثرات چشم‌ گیری را بر درمان این عارضه داشته باشد.
مشکل ناشی از مصرف حبوبات:

با وجود تمام فوایدی که‌ این گروه از مواد غذایی دارند، مشکل اصلی آن ها نفاخ بودن است.

لذا برای جلوگیری از نفخ حبوبات توصیه می ‌شود: آن ها را قبل از مصرف، ۱ تا ۲ ساعت در آب خیس کرده و قبل از اضافه کردن به غذا، آب حاصل از خیساندن را دور بریزید.

در موارد حساس‌ تر، حتی در هنگام پخت نیز بهتر است بعد از یک بار جوش خوردن، آب حاصل از پخت را دور بریزید تا خوردن حبوبات با کمترین نفخ همراه باشد.

به علاوه، از آن جا که جوانه زدن تا حدودی ترکیبات نفخ ‌زای حبوبات را کاهش می ‌دهد، افرادی که با خوردن کمی‌ حبوبات نفخ می ‌کنند، می ‌توانند از جوانه آن ها استفاده کنند.

اهمیت مصرف حبوبات در کاهش قند خون:

آیا میدانستید با کمک حبوبات به خصوص عدس قادر خواهید بود قندخون خود را کنترل کنید همچنین می توانید بدنتان را در برابر بیماری های قلبی محافظت کنید به افراد دیابتی پیشنهاد می کنیم از مصرف این ماده خوراکی غافل نشوند عدسها مثل دیگر حبوبات غنی از فیبرهای غذایی هستند چه از نوع قابل جذب و چه از نوع غیر قابل جذب. فیبرهای قابل جذب،یک ماده ژله مانندی در دستگاه گوارش ایجاد می‌کنند که سبب دفع صفرا (حاوی کلسترول ) می‌گردد و آن را به خارج از بدن می‌برد. در بررسی الگوهای غذایی به دست آمده و خطر مرگ در بیمارهای قلبی، محققان روی بیش از 16000 انسان میانسال در آمریکا، فنلاند، نیوزلند، ایتالیا، یوگسلاوی، یونان و ژاپن به مدت 25 سال تحقیق کردند. الگوهای غذایی شاخص شامل موارد زیر بود: مصرف بالای محصولات لبنیاتی در اروپای شمالی، مصرف بالای گوشت در آمریکا، مصرف بالای سبزیجات، گیاهان بُنشنی، ماهی و شراب در اروپای جنوبی و مصرف بالای غلات، سویا و ماهی در ژاپن. هنگامی ‌که محققان این اطلاعات را در رابطه با خطر مرگ در بیماریهای قلبی تجزیه و تحلیل کردند به این نتیجه رسیدند که گیاهان بُنشنی 82% خطر این بیماریها را کاهش می‌دهد. تقریباً 10000 بزرگسال آمریکایی به مدت 19 سال در این تحقیق شرکت کرده‌اند. کسانی که غذاهایی با بیشترین فیبر، 12 گرم در روز، می‌خورند 12% کمتر دچار بیماری سکته قلبی و 11% کمتر دچار بیماری قلبی- عروقی در مقایسه با کسانی که 5 گرم در روز فیبر می‌خورند می‌شوند. کسانی که بیشترین مصرف فیبرهای غذایی قابل جذب در آب را می‌خورند 15% خطر ابتلا به بیماری و 10% خطر بیماریهای قلبی- عروقی در آنها کاهش می‌یابد.

مصرف حبوبات از تحلیل ماهیچه‌ها می‌کاهد:

مطالعات انجام شده نشان می‌دهد افرادی که از حبوبات، تخم مرغ و گوشت سفید به مقدار مناسب استفاده می‌کنند، کمتر به تحلیل ماهیچه‌ها دچار می‌شوند. کاهش حجم عضلات با افزایش سن، سبب بروز بیماری به نام سارکوپنی یا تحلیل ماهیچه‌ها می‌شود که براثر آن توده عضلانی تحلیل رفته و عملکرد عضلات اسکلتی تغییر می‌یابد. این اختلال نه تنها باعث از دست دادن عضلات می‌شود، افراد مسن را مستعد زمین خوردن و شکستگی می‌کند. هرچند با افزایش سن به صورت فیزیولوژیک این بیماری رخ می‌دهد اما دریافت مناسب پروتئین‌ها در حفظ توده‌های ماهیچه‌ای نقش مؤثری داشته و می‌تواند از شدت بیماری بکاهد. مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از ریزمغذی‌ها مانند منیزیم، کلسیم و پروتئین برای حفظ ماهیچه بسیار حائز اهمیت است. استفاده از غلات سبوس‌دار و منابع مناسب پروتئین‌ها مانند تخم مرغ می‌تواند در سلامت ماهیچه افراد نقش بسیار مهمی ایفا کند. در رژیم غذایی باید استفاده از اسیدهای چرب امگا ۳، روغن‌هایی مانند زیتون، کنجد و کانولا و همچنین استفاده از ماهیان در نظر گرفته شود تا سلامت افراد تضمین شود. منابع گیاهی اسیدهای چرب امگا ۳ مانند گردو می‌تواند در سلامت مردان و زنان نقش مهمی داشته باشد و آنان باید مصرف اینگونه مواد غذایی را در برنامه‌های غذایی خود قرار دهند. توجه به کلسیم خیلی حائز اهمیت است و با مصرف مناسب انواع لبنیات از جمله شیر در طول روز می‌توان کلسیم مورد نیاز بدن را نیزتأمین کرد.

                باتشکر

اقبال منش- مربی بهداشت

 

سونامی شپش

شپش سر، در این فصل مخصوصا توی این دو سال بی سابقه و بین بچه های مدارس شایع بوده است. درمان قطعی شپش با هیچ شوینده شیمیایی مورد تایید نیست. در ماه مهر که زمان تکثیر این موجود است (بهتره که حتی روی موی بچه هایی که مبتلا نیستند هم انجام شود) از این دارو جهت درمان استفاده کنید: 2 قاشق پودر اسپند، 2 لیوان آب را به مدت 15 دقیقه با آبجوش روی کتری دم کنید سپس کل موها را با آن آغشته کرده و 45 دقیقه با کلاه پلاستیکی یا کیسه پلاستیکی موها را پوشش دهید سپس با آب رقیق، بدون هیچ شوینده ای موها را آبکشی کنید بهمین سادگی.

*این کار نیاز به تکرار مجدد ندارد چون در همان یکبار، شپش ها را ریشه کن می کند.

*رعایت بهداشت فردی و کوتاهی موها نیز از عوامل بازدارنده می باشد.

                  باتشکر

اقبال منش- مربی بهداشت